|
| |
De Schickard machine
|
|
Een van de eerste mechanische rekenmachines is ontwikkeld in 1623 door de Duitse wiskundige, astronoom, geodeet en professor in het Hebreeuws en Aramees, William Schickard (1592-1635) voor zijn vriend Johannes Kepler. In een brief aan Kepler, gedateerd september 1623, schreef Schickard: ‘Ik heb onlangs geprobeerd om dezelfde berekeningen die je met de hand doet, met mechanische middelen uit te voeren. Ik heb een machine gebouwd die automatisch, in een oogwenk, bepaalde getallen berekent, via optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.’ In de volgende brief stonden schetsen van de machine, en een derde brief vermeldde het treurige bericht dat de machine door brand verwoest was.
Aangezien de machine nooit herbouwd is totdat zij in 1957 herontdekt werd door de Kepler-specialist Franz Hammer, is het meestal Blaise Pascal aan wie de uitvinding van de eerste rekenmachine met automatisch transport, de ‘Pascaline’ (1642), wordt toegeschreven.
De rekenmachine van Schickard was het eerste telmechaniek dat kon optellen en aftrekken met automatisch transport van tientallen en met zes cijfers, waarbij de 1 naar links werd geschoven als de som van een bepaalde kolom groter werd dan 9, en waarbij een bel rinkelde bij iedere overloop (vandaar dat de machine dikwijls ‘de rekenklok‘ werd genoemd). Het optellen gebeurde door aan de wijzers op het onderste deel van de machine te draaien. Deze wijzers waren verbonden met inwendige tandwielen, waardoor een transport tot stand kwam van 9 tot 0 als het wiel voorbijkwam. Aftrekken gebeurde door het wiel de andere kant uit te laten lopen. Vermenigvuldigen en delen waren ingewikkelder aangezien degene die de machine gebruikte daarvoor een set draaiende cylindrische ‘Napier Bones’ nodig had. Later kwam men er achter dat er zelfs nog eerder een poging was gedaan om een rekenmachine te construeren en wel door niemand minder dan Leonardo da Vinci. In 1967 werden in het Nationale Museum van Spanje enige van zijn aantekeningen gevonden, waaronder een beschrijving van een machine die een zekere gelijkenis vertoonde met de machine van Pascal. Met behulp van deze aantekeningen werd een model van de machine van da Vinci gemaakt.
|
|
 |
|
|
