|
| |
Historic Serbian Clay Tablets
|
|
Neolitska figurina vinčanske kulture (cca. 4000 godina pre n.e.), otkrivena na lokalitetu Supska kod Ćuprije. Modelovana shematizovano i svedeno, a na grudima se nalazi horizontalni friz markiran obrnutim trouglom sa urezanim znakovima – “natpisom”; svaki znak izveden je vrlo precizno i u pravilnom nizu, pre pečenja posude. Svaki od ukupno 9 znakova otkrivan je i na drugim predmetima, kao pojedinačna oznaka. (Zavičajni muzej Jagodina, IB 5716)
Fragment vinčanske amfore (cca. 4500 godina pre n.e.), sa lokaliteta Potporanj kod Vršca, sa drškom na kojoj je urezan jedan znak u obliku svastike, pre pečenja posude. Upravo ovakav znak, logogramskog karaktera, veoma često je među naučnicima tretiran kao sveopšti simbol Indoevropljana, a njegova pojava na predmetima otkrivenim tokom mlađe praistorije na balkanskom tlu tumačena je kao prelomni “trenutak” konačne kolonizacije. Međutim, ovaj znak nije uopšte redak u okviru vinčanskog sistema znakova, a stariji je bar za čitavih 1500 godina! (Narodni muzej Vršac, AP 2039)
“Obredni hleb” – predmet od keramike sa lokaliteta Potporanj kod Vršca (cca. 4500 godina pre n.e.), čija namena nije sa sigurnošću utvrđena. U ovom slučaju, a vrlo često i kada su u pitanju tegovi za vertikalne razboje, znakovi su izvedeni punktiranjem u svežoj glini. Površina je jasno podeljena na metope, a u svakoj od njih ubodi su izvođeni u kružnom toku – s leva na desno. Interesantno je da broj uboda odgovara prostim brojevima: 3, 5, 7, 11… U svakom slučaju, semiološka vrednost ovakvih znakova upućuje na – brojanje, možda u ritualnom, magijskom kontekstu. (Narodni muzej Vršac, AP 770)
Prosopomorfni poklopac iz Petnice kod Valjeva (cca. 4300 godina pre n.e.) u vidu ritualne maske, sa dva znaka urezana pre pečenja , u obliku obrnutih ćiriličnih slova Т i П. Ovi znaci pojedinačno se javljaju i na drugim vrstama keramičkih predmeta – najčešće na grnčariji, ali i na figurinama. S obzirom na pretpostavljenu funkciju ovakvih poklopaca, mogli bi se protumačiti kao apotropejski, zaštitni znakovi. (Istraživačka stanica Petnica, IB 5923 i dalje)
|
|
 |
|
|
